Σχεδιάζοντας ένα κλειστό γκαράζ μονοκατοικίας ή πολυκατοικίας

Στην ενότητα αυτή, θα θέλαμε να αναφερθούμε στο “ιδανικό” κλειστό γκαράζ για μονοκατοικίες ή πολυκατοικίες. Ήδη διαθέτουμε την ενότητα 'Γκαραζόπορτες & Μηχανισμοί γκαραζόπορτας' που δίνει βασικές συμβουλές σε ότι αφορά τα συγκεκριμένα προϊόντα, όμως θα θέλαμε να αναφερθούμε γενικότερα στο θέμα του κλειστού γκαράζ, προσθέτοντας περισσότερες συμβουλές που προέκυψαν από την εμπειρία μας.

Η σχετική νομοθεσία συνοψίζεται στην σελίδα ΕΛΙΝΥΑΕ - Χώροι στάθμευσης. Μερικά ενδιαφέροντα αποσπάσματα από την Υ.Α. 98728/7722/1993 (ΦΕΚ 167/Δ/2.3.1993) είναι τα εξής:

• Άρθρο 2.1: Το ελάχιστο πλάτος των οριζοντίων και κεκλιμένων διαδρόμων προσπέλασης στους χώρους στάθμευσης ορίζεται σε δύο μέτρα και είκοσι πέντε εκατοστά του μέτρου (2,25 μ.) στα ευθύγραμμα τμήματα. Το πλάτος αυτό αυξάνεται στα καμπύλα τμήματα συσχετιζόμενο προς την ακτίνα στροφής…
• Άρθρο 2.2: Η ελάχιστη εσωτερική ακτίνα στροφής ορίζεται σε τρία μέτρα (3,00 μ.) και το αντίστοιχο πλάτος διαδρόμου σε τρία και μισό μέτρα (3,50 μ.). Η μετάβαση από τα ευθύγραμμα τμήματα στα καμπύλα γίνεται με προοδευτική διαπλάτυνση του διαδρόμου σε κατάλληλο μήκος κατά το ευθύγραμμο τμήμα του.
• Άρθρο 2.3: Η μέγιστη επιτρεπόμενη κλίση των κεκλιμένων επιπέδων (ράμπες)ορίζεται σε 20% και εξασφαλίζεται σε όλο το πλάτος τους. Ειδικά για χώρους στάθμευσης χωρητικότητας μέχρι 4 αυτοκινήτων επιτρέπεται κλίση μέχρι 25%. … Κατά τη μετάβαση από οριζόντιο επίπεδο σε κεκλιμένο παρεμβάλλεται τμήμα προσαρμογής των κλίσεων με ακτίνα καμπυλότητας τουλάχιστον 12,00 μέτρων.
• Άρθρο 2.4: Για τον φυσικό αερισμό των χώρων στάθμευσης χωρητικότητας άνω των δύο θέσεων απαιτούνται δύο ανοίγματα σε αντικείμενους τοίχους επιφανείας τουλάχιστον 0,60 τ.μ. ανά αυτοκίνητο σε κάθε άνοιγμα. Στο πρώτο υπόγειο η είσοδος μπορεί να αντικαθιστά το ένα άνοιγμα. Σε κάθε περίπτωση επιτρέπεται εναλλακτικά τεχνητός αερισμός με ανανέωση 4 φορές την ώρα.

Επίσης, περιλαμβάνονται οδηγίες για την σήμανση, διαστάσεις χώρων στάθμευσης για διάφορες διατάξεις κλπ.

Ενδεικτικά, βάσει της συγκεκριμένης Υ.Α., ένας μεμονωμένος κλειστός χώρος στάθμευσης ενός οχήματος, πρέπει να έχει πλάτος 2.60 m, μήκος 5.00 m και πλάτος εισόδου 2.25 m (ελάχιστες τιμές). Στη συγκεκριμένη Υ.Α. θα βρείτε και άλλες περιπτώσεις, με τις αντίστοιχες διαστάσεις που ορίζει ο νόμος και πως τροποποιούνται στην περίπτωση θέσεων στάθμευσης ΑΜΕΑ.

Εμείς, θεωρούμε ότι καλό είναι να υπερκαλύπτετε τις απαιτήσεις του νόμου (πχ μεγαλύτερους χώρους ανά όχημα, μεγαλύτερες διαστάσεις ανοιγμάτων, μικρότερες κλίσεις ράμπας κλπ). Παρακάτω σχολιάζουμε μερικά από αυτά τα σημεία.

Από που ξεκινάμε λοιπόν? Μα φυσικά από τα οχήματα που προορίζεται να φιλοξενήσει ένα γκαράζ. Οι διαστάσεις τους και οι γεωμετρικοί περιορισμοί τους είναι τα στοιχεία που θα μας υποδείξουν το απαιτούμενο μέγεθος του χώρου, τις διαστάσεις του ανοίγματος και άλλες λεπτομέρειες.

Οι πρώτοι κανόνες είναι οι εξής:

• Ο κλειστός χώρος και η διάσταση του ανοίγματος πρέπει να υπολογίζονται με βάση το μεγαλύτερο όχημα που είναι πιθανόν να φιλοξενήσει το γκαράζ (πχ ένα μεγάλο τζιπ με μπαγκαζιέρα οροφής).
• Η τυχόν ράμπα εισόδου στο γκαράζ πρέπει να υπολογίζεται με βάση το χαμηλότερο όχημα που είναι πιθανόν να φιλοξενήσει το γκαράζ (πχ ένα σπορ αυτοκίνητο).

Περιττό να πούμε ότι ένα πολύ συχνό λάθος που γίνεται είναι να σχεδιάζονται τα γκαράζ με τη σκέψη στα συνηθισμένα sedan ή hatchback αυτοκίνητα που γενικά αντιπροσωπεύουν το μέσο όρο σε ότι αφορά διαστάσεις αμαξώματος και ικανοτήτων διαπραγμάτευσης κλίσεων (και ειδικά γωνιών προσέγγισης και διαφυγής). Όταν λοιπόν σε ένα τέτοιο γκαράζ προσπαθήσουμε να φιλοξενήσουμε άλλου είδους οχήματα μπορεί να έχουμε μία σειρά από δυσάρεστες εκπλήξεις.

Από την μία έχουμε τα οχήματα τύπου τζιπ (είτε 4×4 εκτός δρόμου ή SUV) και μάλιστα με παρελκόμενα όπως σχάρες οροφής ή μπαγκαζίερες που αυξάνουν σημαντικά το ύψος του οχήματος. Προφανώς ένα τέτοιο όχημα χρειάζεται μεγαλύτερους χώρους, τόσο για να ελιχθεί όσο και για να παρκάρει. Βέβαια, ένα πλεονέκτημα αυτών των οχημάτων είναι ότι τα πάνε καλύτερα με τις ράμπες (βασικά λόγω αυξημένων γωνιών προσέγγισης και διαφυγής), που πολλές φορές βρίσκονται μπροστά από τα σύγχρονα γκαράζ. Επίσης, οχήματα με μεγάλο μέγεθος είναι και τα πολυμορφικά (MPV), ενώ δεν είναι σπάνιο να δούμε κλειστά γκαράζ να φιλοξενούν επαγγελματικά οχήματα όπως μικρά κλειστά pick-ups.

Από την άλλη, έχουμε τα σπορ αυτοκίνητα (όπως coupé, cabriolet κλπ) που συνήθως έχουν χαμηλό δάπεδο και σε αρκετές περιπτώσεις μακρύ μεταξόνιο (απόσταση μεταξύ εμπρός και πίσω άξονα), με συνέπεια να “βρίσκουν” στην είσοδο ή την έξοδο μίας ράμπας.

Επειδή μάλιστα, δεν είναι εύκολο να προβλέψουμε τι όχημα θα φιλοξενεί το γκαράζ μας σε 20 ή 30 χρόνια (όπως κανείς δεν πρόβλεψε την “έκρηξη” πωλήσεων οχημάτων SUV), καλό είναι να διαθέσουμε τον μέγιστο δυνατό χώρο αλλά και να φτιάξουμε την ομαλότερη δυνατή ράμπα (εάν φυσικά είναι απαραίτητη).

Για να έχετε μία ιδέα για τις διαστάσεις των μεγάλων SUV που κυκλοφορούν σήμερα (χωρίς μπαγκαζιέρες και σχάρες οροφής ή άλλα παρελκόμενα που τις αυξάνουν), αυτά είναι τα στοιχεία για γνωστό όχημα Γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας:

• Μήκος: 4.85 m
• Πλάτος: 1.93 m
• Ύψος: 1.77 m

και αυτά για γνωστό όχημα Αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας:

• Μήκος: 4.82 m
• Πλάτος: 2.06 m
• Ύψος: 2.01 m

Από την άλλη, έχουμε τα σπορ αυτοκίνητα, με απόσταση δαπέδου από τον δρόμο 12-15 cm, μεγάλα μεταξόνια (άνω των 2.0-2.1 m) και αποστάσεις εμπρός μέρους με εμπρός άξονα (πρόσθιος πρόβολος) και πίσω μέρους με πίσω άξονα (οπίσθιος πρόβολος) τα οποία αδυνατούν να διέλθουν από ράμπες με σοβαρή κλίση.

Τα παραπάνω οχήματα, κυκλοφορούν στη χώρα μας, έστω και σε μικρούς αριθμούς. Επιπλέον, κυκλοφορούν πολλά οχήματα με παραπλήσια χαρακτηριστικά, οπότε μην βιαστείτε να πείτε ότι πρόκειται για μία απειροελάχιστη μειοψηφία οχημάτων.

Από εκεί και πέρα:

• Το συνολικό μήκος του γκαράζ, πρέπει να είναι τουλάχιστον 60-70 cm (και έως 150 cm ιδανικά) μεγαλύτερο από το μήκος του οχήματος ώστε να μπορεί να παρκάρει χωρίς κίνδυνο να συγκρουστεί με τον τοίχο ή πολύ οριακά στην τροχιά της γκαραζόπορτας αλλά και για να είναι δυνατόν να κινηθεί κανείς περιμετρικά από το όχημα. Όσο μεγαλύτερη αυτή η απόσταση, τόσο διευκολύνεται επίσης επίσης και η χρήση του χώρου αποσκευών (porte bagage) του οχήματος ή η δυνατότητα να ανοίξει το καπώ για έλεγχο του κινητήρα.
• Το συνολικό πλάτος του ανοίγματος εισόδου, πρέπει να είναι τέτοιο ώστε να έχουμε τουλάχιστον 20-30 cm απόσταση μεταξύ άκρου καθρέπτη και κατακόρυφου οδηγού γκαραζόπορτας από κάθε πλευρά (ας μην ξεχνάμε ότι οι γκαραζόπορτες έχουν κατακόρυφους οδηγούς που μπορεί να μας αφαιρέσουν έως και 25 cm από το πλάτος του ανοίγματος, εάν η τοποθέτηση δεν μπορεί να γίνει πίσω από αυτό, στους “λαμπάδες”). Επιπλέον, εάν η είσοδος γίνεται όχι σε ευθεία αλλά με στροφή, απαιτείται ακόμη μεγαλύτερο πλάτος ανοίγματος ανάλογα με το πόσο πιο απότομη είναι η στροφή και μεγαλύτερες οι διαστάσεις του οχήματος. Επίσης, το πλάτος του γκαράζ, πρέπει να είναι τέτοιο ώστε να μένει χώρος τουλάχιστον 50-60 cm (και έως 80-90 cm ιδανικά) από την μεριά του οδηγού (ώστε να ανοίγει η πόρτα του, έστω και όχι πλήρως) και αντίστοιχος από την μεριά του συνοδηγού. Εάν μάλιστα πρόκειται να εξυπηρετούνται άτομα με ειδικές ανάγκες ή ηλικιωμένοι το περιθώριο πρέπει να ανέβει στα 120 cm για να είναι δυνατή η είσοδος και έξοδος με χρήση της ειδικής πολυθρόνας.
• Το συνολικό ύψος του ανοίγματος εισόδου, πρέπει να είναι τέτοιο ώστε να έχουμε τουλάχιστον 20 cm απόσταση μεταξύ οροφής αυτοκινήτου και άνω μέρους ανεβασμένης γκαραζόπορτας και μάλιστα υπολογισμένο όχι στην κατακόρυφη ευθεία αλλά σε σχέση με την πλησιέστερη απόσταση καθώς το όχημα εισέρχεται στο γκαράζ (όπως κατά την κίνηση σε ράμπες). Επιπλέον, το συνολικό ύψος του γκαράζ, πρέπει να είναι άλλα 40-50 cm διότι ο μηχανισμός της γκαραζόπορτας (σπαστής, μονοκόμματης ή ρολλού) έχει επιπλέον απαιτήσεις χώρου στο ταβάνι (δηλαδή στο “δοκάρι”).

Όπως αναφέραμε και παραπάνω, τα οχήματα με μικρή απόσταση από το έδαφος και μεγάλο μεταξόνιο ή εμπρός/πίσω προβόλους αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα με τις ράμπες. Τα επικίνδυνα σημεία είναι τα δύο άκρα της ράμπας- στις γωνίες δηλαδή μεταξύ ράμπας και οριζόντιου επιπέδου. Στο υψηλότερο σημείο της ράμπας, ο κίνδυνος είναι να χτυπήσει το δάπεδο του αυτοκινήτου (στην περιοχή ανάμεσα στον εμπρός και τον πίσω άξονα) στην κορυφή της γωνίας. Στο χαμηλότερο σημείο της ράμπας, ο κίνδυνος είναι να χτυπήσει το εμπρός κάτω μέρος του (ο εμπρός πρόβολος) στο δάπεδο ή το πίσω κάτω μέρος του (πίσω πρόβολος) στη ράμπα, εάν βέβαια το όχημα κινείται κανονικά ή αντίστροφα εάν κινείται με την όπισθεν.

Στο παρακάτω σχήμα φαίνονται οι κλίσεις ράμπας 15%, 20% και 25%. Σημειώστε ότι για τις διάφορες κλίσεις ισχύουν τα εξής:

Γενικά βοηθάει εάν η ράμπα έχει μικρή κλίση (όχι πάνω από 15% - δηλαδή 15 m άνοδο ή κάθοδο κάθε 100 m οριζόντιας απόστασης) και “γλυκάνουμε” τις δύο γωνίες (στο επάνω και κάτω μέρος της ράμπας) ώστε να γίνουν ομαλές καμπύλες. Βέβαια, η νομοθεσία επιτρέπει κλίση έως 20% (ή έως 25% εάν το γκαράζ φιλοξενεί έως 4 οχήματα).

Εάν το επιτρέπει ο χώρος, είναι καλύτερο η ράμπα να συνεχίζει στο εσωτερικό του γκαράζ σε μήκος συγκρίσιμο με του αυτοκινήτου, παρά να σταματά ακριβώς στο άνοιγμα της εισόδου. Αυτό συμβαίνει διότι έτσι πετυχαίνουμε και μικρότερη κλίση και αποφεύγουμε το φαινόμενο όπου όταν οι τροχοί του ενός άξονα πατάνε ακόμα στη ράμπα και οι τροχοί του άλλου στο δάπεδο του γκαράζ, η απόσταση της οροφής του αυτοκινήτου από το άνω μέρος του ανοίγματος είναι μικρότερη απ΄ ότι εάν όλοι οι τροχοί πατάγανε σε οριζόντιο δάπεδο.

Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι ράμπες απαραιτήτως πρέπει να συνδυάζονται με κανάλια για τη συγκέντρωση του νερού της βροχής. Επιπλέον, πρέπει να κατασκευάζονται με τρόπο ώστε να προσφέρουν καλή πρόσφυση στα ελαστικά των οχημάτων (όχι δηλαδή με επιφάνεια που να γλιστράει).

Η ενότητα Ράμπες εισόδου σε υπόγειους χώρους συνοψίζει τις διαστάσεις που πρέπει να γνωρίζουμε όταν μία γκαραζόπορτα πρέπει να τοποθετηθεί σε χώρο όπου η πρόσβαση είναι μέσω ράμπας.

Είναι καλή ιδέα το γκαράζ να διαθέτει και εναλλακτική πρόσβαση, με συμβατική πόρτα για διέλευση ανθρώπων, πέρα από την γκαραζόπορτα. Αυτή η πόρτα μπορεί να είναι μεταξύ του εξωτερικού χώρου και του γκαράζ, μεταξύ του υπόλοιπου κτιρίου και του γκαράζ ή να έχουμε και τα δύο.

Η πόρτα μεταξύ του εξωτερικού χώρου και του γκαράζ, μειώνει την απαίτηση για χρήση της γκαραζόπορτας για διέλευση πεζών και προσφέρει μία εναλλακτική είσοδο σε περίπτωση διακοπής ρεύματος (αντί για χρήση μηχανισμού εξωτερικής αποσύμπλεξης του μοτέρ της γκαραζόπορτας) ή στην περίπτωση βλάβης της πόρτας. Προφανώς, μία τέτοια πόρτα, πρέπει να παρέχει σχετική ασφάλεια από διάρρηξη, αφού δεν θέλουμε να αποτελεί μία εύκολη είσοδο στο γκαράζ μας.

Η πόρτα μεταξύ του εσωτερικού του κτιρίου και του γκαράζ, προσφέρει αντίστοιχα οφέλη (μειωμένη ανάγκη για χρήση της γκαραζόπορτας αλλά και εναλλακτική πρόσβαση. Επίσης, μας επιτρέπει να εισερχόμαστε στην κατοικία μας, προστατευμένοι από τα στοιχεία της φύσης, ενώ συνήθως μειώνει και την διαδρομή μας προς τον χώρο του γκαράζ. Από την άλλη, απαιτείται όχι μόνο να είναι ασφαλής σε διάρρηξη αλλά να είναι, σε ικανοποιητικό βαθμό, στεγανή (ώστε να μην περνάνε καυσαέρια ή οσμές από το χώρο του γκαράζ), ηχομονωτική και θερμομονωτική (ώστε να μην έχουμε απώλειες θερμότητας προς το γκαράζ).

Σημειώστε επίσης ότι η εναλλακτική λύση της ανθρωποθυρίδας επί της γκαραζόπορτας, ενώ είναι λειτουργική, συνεπάγεται σημαντικά αυξημένο κόστος, οπότε δεν την συνιστούμε παρά σαν λύση ανάγκης.

Ένα αξιοπρεπές γκαράζ, πρέπει να διαθέτει ικανοποιητικό φωτισμό και εξαερισμό.

Ο εξαερισμός συνίσταται να είναι φυσικός (με ελεύθερη ροή αέρα). Τυπικά, μπορεί να γίνει με ανοίγματα (ψηλά στον ένα τοίχο και χαμηλά στον απέναντι) καλυμμένα με πλέγμα ή σχάρα.

Είναι απαραίτητα να υπάρχει τεχνητός φωτισμός (λαμπτήρες) ενώ δεν βλάπτει να υπάρχει και φυσικός φωτισμός. Καλό είναι ο τεχνητός φωτισμός να λειτουργεί αυτόματα, όπως με χρήση αισθητήρων κίνησης (ρανταράκια) που είναι εύκολο και φθηνό να βρει κανείς στην αγορά και να εγκαταστήσει. Επίσης, πολλά μοτέρ για γκαραζόπορτες οροφής, ενσωματώνουν λαμπτήρα που λειτουργεί σε συνδυασμό με την γκαραζόπορτα.

Το δάπεδο πρέπει να συνδυάζει αντιολισθητική συμπεριφορά (ώστε να μην κινδυνεύουμε εάν έχει στάξει κάτω λίγο λάδι από τον κινητήρα), αντοχή στην φθορά και ευκολία καθαρισμού. Στην αγορά, κυκλοφορούν πολλές λύσεις για τέτοιου είδους δάπεδα, είτε σε δομικά υλικά είτε σε ειδικές επιστρώσεις (αφού γενικά πρόκειται για τις ίδιες απαιτήσεις που έχουμε και από ένα βιομηχανικό δάπεδο). Επίσης, καλό είναι να υπάρχει εύκολη αποστράγγιση, τόσο για να μπορούμε να το πλύνουμε, όσο και για τυχόν νερά της βροχής που θα μπουν μέσα (σε υπόγεια/ημιυπόγεια γκαράζ).

Στο δάπεδο επίσης μπορούμε να τοποθετήσουμε στοπ τροχών παράλληλα με τον τοίχο, και σε απόσταση τέτοια που, εμποδίζοντας την κίνηση των τροχών να εξασφαλίζουν ότι δεν θα χτυπήσουμε σε τοίχο. Εναλλακτικά το ίδιο γίνεται και με αισθητήρες (είτε σταθερούς στον τοίχο είτε τους αισθητήρες πάρκινγκ που έχουν στους προφυλακτήρες τα σύγχρονα αυτοκίνητα) αλλά εμείς εμπιστευόμαστε την απόλυτη αξιοπιστία που προσφέρει μία τέτοια λύση. Μόνο μειονέκτημα είναι ότι η “απόσταση ασφαλείας” διαφέρει από όχημα σε όχημα και πρέπει να έχουμε τοποθετήσει τα εμπόδια αυτά βάση του συγκεκριμένου αυτοκινήτου που φιλοξενεί το γκαράζ μας.

Εάν το δάπεδο του γκαράζ είναι υπερυψωμένο σε σχέση με το επίπεδο του δρόμου (πχ το συνηθισμένο “σκαλοπατάκι” μεταξύ δρόμου και πεζοδρομίου), υπάρχουν ειδικές ράμπες πεζοδρομίου που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να γεφυρώσουμε αυτή την υψομετρική διαφορά.

Οι τοίχοι, πρέπει να βάφονται σε ανοιχτό χρώμα για καλύτερη διάχυση του φωτισμού.

Επίσης, συνίσταται η εγκατάσταση ειδικών προστατευτικών από λάστιχο, τόσο στις κολώνες, όσο και οριζόντια στους τοίχους στις περιοχές όπου είναι δυνατόν να ακουμπήσουν οι προφυλακτήρες και οι πόρτες όταν ανοίγουν. Πρόκειται για μία φθηνή και αξιόπιστη λύση που μπορεί να μας γλιτώσει από δυσανάλογα μεγάλο λογαριασμό φανοποιείου.

Η οροφή, ειδικά όταν πρόκειται να εγκατασταθεί μία γκαραζόπορτα οροφής, καλό είναι να είναι ελεύθερη εμποδίων, όπως αγωγούς αποχέτευσης. Ένας πρόσθετος λόγος, είναι ότι δεν θα θέλαμε τα απόβλητα ενός τέτοιου αγωγού (που πέρα από δύσοσμα μπορεί να είναι και διαβρωτικά λόγω παρουσίας οικιακών καθαριστικών) να καταλήξουν πάνω στο αυτοκίνητό μας εάν αυτός έχει διαρροή.

Πρέπει επίσης να λάβουμε υπ' όψιν και όλες τις άλλες πιθανές χρήσεις του γκαράζ. Για παράδειγμα, μπορεί να υπολογίσαμε ότι θα φιλοξενεί ένα μόνο αυτοκίνητο αλλά ίσως στο μέλλον χρειαστούμε πρόσθετο χώρο και για ένα δίτροχο (μηχανή ή ποδήλατο). Μπορεί επίσης να θέλουμε και λίγο χώρο για μία γωνιά με εργαλεία ή ένα μέρος για τα μικροπράγματα που αφορούν το αυτοκίνητό μας, όταν δεν τα χρησιμοποιούμε (αλυσίδες, κουκούλες, λάδια, καθαριστικά, γυαλιστικά κλπ).

Είναι σκόπιμο το γκαράζ μας να καλύπτεται από το σύστημα συναγερμού/πυρασφάλειας που τυχόν διαθέτει το κτίριο, έστω και εάν αυτό έχει λίγο μεγαλύτερο κόστος. Ακόμη όμως και χωρίς ένα ολοκληρωμένο σύστημα συναγερμού, μπορεί κανείς να βρει στην αγορά συναγερμούς, ειδικά για γκαραζόπορτες ή χώρους γκαράζ. Επίσης, καλό είναι να υπάρχει πυροσβεστήρας, αλλά και αν αποφεύγουμε την αποθήκευση εύφλεκτων ή τοξικών υλικών στο χώρο και ειδικά εάν αυτά είναι πτητικά (εξατμίζονται εύκολα).