Καλωδιώσεις

Στην ενότητα αυτή, συνοψίζουμε μερικές από τις παρατηρήσεις που έχουν προκύψει τόσο από τις οδηγίες που συναντάμε στα εγχειρίδια των διαφόρων κατασκευαστών όσο και από την ισχύουσα πρακτική ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων αλλά και την εμπειρία μας στο αντικείμενο.

Τα παρακάτω είναι οδηγίες με σκοπό να διευκολυνθεί ο πελάτης στο να μας παρέχει την κατάλληλη, για το κάθε προϊόν, τροφοδοσία με ρεύμα. Σε κάθε περίπτωση, η πλέον έγκυρη πηγή πληροφοριών είναι οι ισχύοντες κανονισμοί ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων.

Σε πολλά προϊόντα θα δείτε ότι συνιστούμε η τροφοδοσία τους με ρεύμα να είναι από ξεχωριστή γραμμή, με δική της ασφάλεια στον πίνακα ρεύματος, σωστή γείωση, κατάλληλο τύπο καλωδίου και επαρκή διατομή. Αυτό φαίνεται ότι κάνει αρκετή εντύπωση στον κόσμο και μερικοί το βρίσκουν υπερβολικό.

Κατ' αρχήν, ο λόγος που προτείνουμε μία τέτοια συνδεσμολογία είναι ότι πολλά από τα προϊόντα μας εγκαθίστανται σε εξωτερικούς χώρους (πχ μηχανισμοί για συρόμενες και ανοιγόμενες αυλόπορτες, μπάρες ελέγχου κυκλοφορίας κλπ) ή καλύπτουν την πρόσβαση σε ανοίγματα όπου απαιτείται αξιόπιστη λειτουργία (γκαραζόπορτες οροφής, ρολλά ασφαλείας και βιομηχανικά ρολλά, βιομηχανικές πόρτες οροφής κλπ).

Όσον αφορά προϊόντα που εγκαθίστανται σε εξωτερικούς χώρους, πρέπει να λάβει κανείς υπόψιν ότι είναι πολύ πιο εκτεθειμένα στην υγρασία, την βροχή, τη σκόνη αλλά και σε ατυχήματα (πχ τρακάρισμα) ή σκόπιμες βλάβες (βανδαλισμό). Προφανώς λοιπόν, είναι σοφό να διαθέτουν την καλύτερη δυνατή ηλεκτρολογική εγκατάσταση, ώστε εάν τυχόν συμβεί ένα βραχυκύκλωμα να μην έχουμε ούτε θύματα, ούτε ζημιές στο προϊόν αλλά ούτε και να πέσει μία ολόκληρη γραμμή που μπορεί να εξυπηρετεί και άλλες καταναλώσεις (πχ φωτισμός). Ειδικά μάλιστα σε τέτοια προϊόντα, συνίσταται τα καλώδια, πέρα από επαρκή διατομή να έχουν και προδιαγραφές για χρήση σε εγκαταστάσεις εξωτερικών χώρων.

Επίσης, εάν στην ίδια γραμμή συνδυάζουμε πολλές καταναλώσεις, τότε πολλαπλασιάζουμε την πιθανότητα για ένα βραχυκύκλωμα, αφού είναι πολύ περισσότεροι οι “αδύναμοι κρίκοι” στην αλυσίδα. Επίσης, γίνεται πολύ δυσκολότερο το να εντοπιστεί η πραγματική αιτία ενός βραχυκυκλώματος, αφού πρέπει να εξεταστούν όλες οι συνδεδεμένες συσκευές. Τέλος, η εμπειρία μας δείχνει ότι σε γραμμές με πολλές καταναλώσεις, είτε έχει μπει υπερβολικά μεγάλη ασφάλεια στον πίνακα (οπότε δεν παρέχει σοβαρή προστασία), είτε δεν υπήρχε η σωστή πρόβλεψη για το τελικό φορτίο (οπότε τα εγκατεστημένα καλώδια έχουν μικρότερη διατομή από την απαιτούμενη).

Εξυπακούεται ότι οι όλες ασφάλειες του πίνακα πρέπει να έχουν ξεκάθαρη σήμανση για το ποιά κατανάλωση (γραμμή) προστατεύουν. Είναι απαράδεκτο το να ψάχνουμε να βρούμε ποιά ασφάλεια αντιστοιχεί σε ποιά γραμμή ανεβοκατεβάζοντας τες στη σειρά.

Σε γενικές γραμμές, αντίστοιχα ισχύουν και για την περίπτωση προϊόντων που καλύπτουν ανοίγματα (πχ ρολλά, γκαραζόπορτες), παρότι είναι συνήθως καλύτερα προστατευμένα από τις εξωτερικές συνθήκες.

Τα καλώδια ισχύος που χρησιμοποιούνται στις διάφορες εγκαταστάσεις είναι σημαντικό να ανταποκρίνονται και για τις αντίστοιχες συνθήκες χρήσης. Για παράδειγμα, σε μία εγκατάσταση εξωτερικού χώρου δεν αρκεί η παροχή μας να είναι ένα οποιοδήποτε καλώδιο 3×1.5 mm². Δυστυχώς, σε αρκετές περιπτώσεις και για διάφορους λόγους παρατηρούμε ότι έχει γίνει χρήση λάθος τύπου καλωδίου. Η συνηθέστερη περίπτωση είναι η χρήση σε εξωτερικούς χώρους καλωδίων ακατάλληλων για αυτές τις συνθήκες. Από την άλλη μερικές φορές συναντούμε και την περίπτωση όπου το χρησιμοποιούμενο καλώδιο είναι υπερβολικά υψηλών προδιαγραφών για την συγκεκριμένη χρήση. Χωρίς αυτό να είναι κακό, δεν παύει να είναι αντιοικονομικό και μερικές φορές να δυσχεραίνει τη δουλειά μας (ιδιαίτερα όταν το καλώδιο έχει υπερβολική ακαμψία, πολύ μεγάλη διάμετρο ή υπερβολικά πολλούς αγωγούς.

Προφανώς, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται καλώδια με διατομή μικρότερη από τη συνιστώμενη. Από την άλλη όμως, καλό είναι να μην χρησιμοποιούνται ούτε καλώδια με διατομή πολύ μεγαλύτερη από τη συνιστώμενη. Εάν ένας μηχανισμός απαιτεί καλώδιο διατομής 3×1.5 mm² τότε η χρήση καλωδίου 3×2.5 mm², πέρα από αντιοικονομική, δυσχεραίνει την σύνδεση διότι και το καλώδιο είναι πιο δύσκαμπτο και μπορεί να μην συνεργάζεται με την κλέμα του πίνακα ελέγχου. Επιπλέον, συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις ο ηλεκτρολόγος έχει συνδυάσει το καλώδιο με υπερβολικά μεγάλη ασφάλεια (πχ 16 A αντί για 6 A).

Ένα ακόμη σημείο που θέλει προσοχή είναι ότι πρέπει να αφήνεται ικανή αναμονή καλωδίου για να γίνουν μετά οι συνδέσεις. Συνήθως 0.5 με 1 m ελεύθερο μήκος καλωδίου στη θέση εγκατάσταση του μηχανισμού είναι αρκετό. Όταν αφήνονται αναμονές, και εν' αναμονή της εγκατάστασης του μηχανισμού, είναι σωστό οι άκρες των αγωγών να μονώνονται σωστά για αποφυγή ατυχήματος και διαρροών. Επίσης, οι σχετικοί διακόπτες στον πίνακα ρεύματος πρέπει να είναι και να εξασφαλιστεί ότι θα μείνουν κατεβασμένοι.

Οι νέοι τύποι ανταποκρίνονται στα πρότυπα ΕΛΟΤ 843, 563.5 (HD 21.5), 623.4 (HD 22.4), 523 (HD 21.3 & HD 21.4) κλπ. Οι παλιοί κωδικοί ανταποκρίνονται στα πρότυπα VDE.

Το νέο εθνικό πρότυπο ΕΛΟΤ 308 S2 έχει αντικαταστήσει, από τις 01-04-2006, τα παλαιότερα πρότυπα ΕΛΟΤ 704 & ΕΛΟΤ 843 αναφορικά με το σωστό χρωματικό κώδικα των αγωγών των καλωδίων μεταφοράς ρεύματος και είναι αυτό που πρέπει να ακολουθείται στις σχετικές εγκαταστάσεις.

Παρακάτω παραθέτουμε τόσο την νέα κωδικοποίηση, κατά ΕΛΟΤ 308 S2, όσο και την παλιά, για την περίπτωση που συναντήσει κανείς καλώδια εγκατεστημένα την περίοδο που τα ΕΛΟΤ 704 & ΕΛΟΤ 843 ήταν ακόμη σε ισχύ.

Αγωγός	Νέο πρότυπο	Παλαιό πρότυπο
	ΕΛΟΤ 308 S2	ΕΛΟΤ 704 & 843
Φάση	Καφέ	Μαύρο
Φάση	Μαύρο	Καφέ
Φάση	Γκρι	Μαύρο
Ουδέτερος	Μπλέ	Μπλέ
Γείωση	Κίτρινο-Πράσινο	Κίτρινο-Πράσινο

Το πρότυπο δεν απαιτεί η σειρά Καφέ-Μαύρο-Γκρι να ανταποκρίνεται υποχρεωτικά με οποιαδήποτε από τις δύο πιθανές κυκλικές αλληλουχίες φάσεων (δηλαδή είτε την L1-L2-L3 / R-S-T ή την αντίστροφη L3-L2-L1 / T-S-R). Οποιαδήποτε από τις δύο αυτές αλληλουχίες φάσεων είναι αποδεκτή και πρέπει, κατά την εγκατάσταση, να επιβεβαιώνεται η σωστή συνδεσμολογία της κάθε τριφασικής συσκευής.

Οι οδεύσεις των καλωδίων συνίσταται να είναι προστατευμένες και προσβάσιμες.

Για υπέργειες καλωδιώσεις, αυτό σημαίνει ότι τα καλώδια πρέπει να διέρχονται από σχάρες, κανάλια, σωλήνες, σπιράλ ή ότι άλλο μέσο αρμόζει στην περίπτωση και όχι να είναι εκτεθειμένα. Στα σημεία διακλάδωσης ή αλλαγής κατεύθυνσης, πρέπει να υπάρχουν ηλεκτρολογικά κουτιά. Απαγορεύεται η σύνδεση καλωδίων εντός του αγωγού διέλευσης όπως και σε τυχόν υπόγεια τμήματα της διαδρομής (ακόμη και μέσα σε φρεάτια). Οι ενώσεις πρέπει να γίνονται εντός ηλεκτρολογικών κουτιών και να χρησιμοποιείται σωστό υλικό σύνδεσης (πχ, συζευκτήρες caps, κλέμες κλπ).

Για υπόγειες καλωδιώσεις, αυτές πρέπει αντίστοιχα να διέρχονται από σωληνώσεις οι οποίες να διαθέτουν φρεάτια πρόσβασης στα σημεία αλλαγής κατεύθυνσης. Τα δε φρεάτια, πρέπει να κλείνουν στεγανά και να μην πλημμυρίζουν με νερό ακόμη και σε ισχυρή νεροποντή.

Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη ώστε οι αγωγοί όδευσης, είτε υπέργειοι είτε υπόγειοι, να έχουν διατομή και διάταξη που να επιτρέπει εύκολη αντικατάσταση των υφιστάμενων καλωδίων και/ή διέλευση πρόσθετων καλωδίων.

Τυπικά, συνίσταται οι εσωτερικές διάμετροι των προστατευτικών σωλήνων, σε σχέση με τα καλώδια που φιλοξενούν, να είναι τουλάχιστον οι ακόλουθες:

Το πλέον κοινό είδος σωλήνα για την προστασία των καλωδίων, στις εγκαταστάσεις των περισσότερων από τα προϊόντα μας, είναι οι πλαστικοί εύκαμπτοι σωλήνες PVC τύπου Heliflex ή SiBi, αλλά αρκετές φορές μπορεί να απαιτείται άκαμπτη πλαστική ή και μεταλλική σωλήνα. Ο ηλεκτρολόγος σας θα επιλέξει τα καταλληλότερα υλικά, σε συνάρτηση και με τις απαιτήσεις της εγκατάστασης.