====== Τηλεχειριστήρια, δέκτες τηλεχειρισμού, εξωτερικές κεραίες ======

{{htmlmetatags>metatag-keywords=(
τηλεχειριστήρια, δέκτες, τηλεχειριστήριο, δέκτης, πομπός, τηλεχειρισμός, τηλεχειριζόμενη
)}}

Η συγκεκριμένη κατηγορία περιλαμβάνει τους πομπούς (τηλεχειριστήρια) και δέκτες τηλεχειρισμού, τις κεραίες για τους δέκτες και γενικά τις ασύρματες συσκευές χειρισμού των αυτοματισμών.

===== Τιμές =====

<note price>Τιμές για πολλά από τα τηλεχειριστήρια, δέκτες τηλεχειρισμού και εξωτερικές κεραίες που διαθέτουμε θα βρείτε στο **ηλεκτρονικό μας κατάστημα** στις σελίδες: \\ -  **[[https://gate-automation.store/|Τηλεχειριστήρια]]**, \\ - **[[https://gate-automation.store/|Δέκτες τηλεχειρισμού]]** και \\ - **[[https://gate-automation.store/|Εξωτερικές κεραίες]]**</note>


===== Κατασκευαστές - Προμηθευτές =====

Μεταξύ άλλων, διαθέτουμε ασύρματες συσκευές χειρισμού της εταιρειας [[:kataskevastes-promitheftes:autotech:index]]:

==== AUTOTECH ====

  * [[:products:autotech_controls_wireless:index]]

{{page>:products:autotech_controls_wireless:list:index}}





===== Συμπεριφορά δεκτών τηλεχειρισμού ως διακόπτες =====

Κατά βάση, οι δέκτες ασύρματου τηλεχειρισμού είναι ένα είδος διακόπτη που ενεργοποιείται μέσω ασύρματου τηλεχειριστηρίου. Αυτό σημαίνει ότι ισχύουν από πλευράς ορολογίας και τυπολογίας οι ίδιες βασικές αρχές που περιγράφουμε στη σελίδα `[[:know-how:switches:index]]`. 

Τυπικά, συμπεριφέρονται ως διακόπτες με αυτόματη επαναφορά και απόκριση παλμού που παρέχουν τουλάχιστον ένα κανονικά ανοιχτό (NO) κύκλωμα (διακόπτες SPST, Form A) ή συσζευγμένο κανονικά ανοιχτό (NO) και κανονικά κλειστό (NC) κύκλωμα (διακόπτες SPDT, Form C). Στην πρώτη περίπτωση, πατάμε το τηλεχειριστήριο και, στην πλευρά του δέκτη, η επαφή κλείνει. Στην δεύτερη περίπτωση,  πατάμε το τηλεχειριστήριο και, στην πλευρά του δέκτη, η κανονικά κλειστή επαφή του ανοίγει ενώ η κανονικά ανοιχτή επαφή του κλείνει. Και στις δύο περιπτώσεις, μετά από λίγα δέκατα του δευτερολέπτου οι επαφές ξαναγυρνάνε αυτόματα στην κανονική τους κατάσταση.

Γενικά, χρησιμοποιούμε την κανονικά ανοιχτή (NO) επαφή για εντολές προς τον πίνακα.

Κάποιοι δέκτες μπορούν να ρυθμιστούν ώστε να λειτουργούν εναλλακτικά και με μανδάλωση. Οι δέκτες που έχουν την δυνατότητα να λειτουργούν είτε με αυτόματη επαναφορά είτε με μανδάλωση, σε συνδυασμό με τη δυνατότητα να παρέχουν και NC και NO κύκλωμα είναι ιδιαίτερα χρήσιμα εργαλεία για την δημιουργία τεράστιας ποικιλίας τηλεχειριζόμενων αυτοματισμών, πέρα από ότι αφορά τους δικούς μας αυτοματισμούς θυρών. Επιπλέον, κάποιοι δέκτες, πέρα από τα παραπάνω, διαθέτουν και περισσότερα από ένα "κανάλια" (σαν "κανάλια" εννοούμε ουσιαστικά τους ξεχωριστούς διακόπτες που ενσωματώνει ο δέκτης) δίνοντας ακόμη μεγαλύτερη ευελιξία.

<sf>Ένα εξαιρετικό παράδειγμα δέκτη με μεγάλες δυνατότητες αξιοποίησης σε αυτοματισμούς κάθε είδους είναι ο [[:products:autotech_controls_wireless:rf-receiver-rec3003x:index|AUTOTECH REC3003]], αφού διατίθεται σε μοντέλα με 2 ή 3 ξεχωριστούς διακόπτες ("δικάναλοι" ή "τρικάναλοι" δέκτες), καθένας από τους οποίους παρέχει μία NC και μία NO επαφή και λειτουργεί είτε με αυτόματη επαναφορά είτε με μανδάλωση.</sf>



===== Σχετικά με την ασύρματη σύνδεση (λήψη, κεραίες, παρεμβολές κλπ) =====

Κάποια βασικά πράγματα που πρέπει να ξέρετε για την ποιότητα λήψης, στα συστήματα τηλεχειρισμών για αυτοματισμούς θυρών (και όχι μόνο) είναι:
  * Εάν δεν έχουμε καλή λήψη, η πρώτη μας κίνηση είναι να δοκιμάσουμε να μετακινήσουμε την κεραία (εάν η κεραία δεν μπορεί να μετακινηθεί, χρησιμοποιούμε εξωτερική κεραία). Βεβαίως, για κάθε νέα θέση κεραίας που δοκιμάζουμε, πρέπει να δοκιμάσουμε πολλές δυνατές θέσεις πομπού για να δούμε ένα μας ικανοποιεί. Η θέση του πομπού (τηλεχειριστήριο) παίζει εξίσου σημαντικό ρόλο, καθώς και αυτός υπόκειται στους ίδιους ακριβώς φυσικούς νόμους. Απλά, είναι πολύ πιο λογικό να βρούμε μία θέση όπου η κεραία δουλεύει γενικά καλά για τις περισσότερες από τις πιθανές θέσεις του πομπού μας. Ο λόγος λοιπόν που ψάχνουμε μία ικανοποιητική θέση για την κεραία μας είναι ότι η κακή λήψη μπορεί να οφείλεται σε κάποιο από τα παρακάτω προβλήματα:
    * Πιθανόν να υπάρχουν μεταλλικές μάζες ή πηγές ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών πλησίον της κεραίας.
    * Πιθανόν να βρίσκεται σε σημείο όπου εμφανίζεται ακύρωση σήματος. Αυτό συμβαίνει όταν η κεραία λαμβάνει ταυτόχρονα και το αρχικό σήμα και μία ή περισσότερες ανακλάσεις του αρχικού σήματος (πχ από τοίχους, ταβάνι, δάπεδο, θυρόφυλλο και άλλα αντικείμενα) τόσο ισχυρές και με τέτοια διαφορά φάσης που, στη θέση της κεραίας, να συμβάλλουν με αυτό δημιουργώντας ένα νέο εντελώς παραμορφωμένο σήμα.
  * Για να μεταφέρουμε την κεραία, μπορούμε να την συνδέσουμε με τον δέκτη με το κατάλληλο καλώδιο (πχ ''RG 58/U'' ή ''RG 213/U''). Οι έτοιμες εξωτερικές κεραίες έχουν συνήθως έτοιμο και συνδεδεμένο τέτοιο καλώδιο επέκτασης μήκους 5m. Ανάλογα με τον τύπο του καλωδίου επέκτασης και την συχνότητα λειτουργίας, συνήθως η κεραία μπορεί να μεταφερθεί έως 10-30m μακριά από τον δέκτη.
  * Η κεραία δεν είναι απλά ένα τυχαίο σύρμα. Πρέπει να έχει το σωστό μήκος, σχήμα κλπ. Εάν δεν σας ικανοποιεί η λήψη, μην την αντικαταστήσετε με ένα μακρύ καλώδιο, ούτε να τυλίξετε την κεραία ελικοειδώς (σαν ελατήριο). Δυστυχώς, αρκετές φορές βλέπουμε να έχει γίνει κάτι τέτοιο - μερικές μάλιστα φορές και από εγκαταστάτες. Υπάρχει βέβαια η πιθανότητα μία τέτοια λύση να δουλεύει αλλά αυτό θα οφείλεται καθαρά σε σύμπτωση. Η σωστή λύση είναι αυτή που ήδη περιγράψαμε (αναζήτηση σωστής θέσης για την κεραία).
  * Καλό να ξέρει κανείς ότι υπάρχει πολύ καλός λόγος που το όριο για την απόσταση πομπού-δέκτη σε τέτοια συστήματα είναι 50m ή λιγότερο. Αυτό συμβαίνει διότι οι λιγότερο ευαίσθητοι δέκτες παρουσιάζουν λιγότερες πιθανότητες να δεχθούν παρεμβολές από συχνότητες κοντινές στην δική τους (και υπάρχουν πλέον πολλές, και έως και 3-4 τάξεις μεγέθους ισχυρότερες από το τυπικό τηλεχειριστήριο, πηγές παρεμβολών). Βεβαίως, είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικό, για την αποφυγή παρεμβολών, η ευαισθησία του δέκτη να περιορίζεται στην ελάχιστη δυνατή ζώνη συχνοτήτων γύρω από την κανονική του. Επιπλέον υπάρχουν αρκετοί κανονισμοί (πχ ''ETSI EN 300 220'', ''ERC recommendation 70-03'' κλπ) που διέπουν την χρήση των διαφόρων συχνοτήτων σε ότι αφορά χαρακτηριστικά όπως η μέγιστη ισχύς εκπομπής, θέτοντας και νομικά όρια στο τι μπορεί αν κάνει κανείς. Πέρα όμως από το τεχνικό επίπεδο, το να προσφέρεται στο χρήστη η δυνατότητα τηλεχειρισμού από απόσταση που σίγουρα είναι εκτός οπτικής επαφής με την πόρτα του, εγκυμονεί και πολλούς κινδύνους ατυχήματος.


==== Σχετικά με τις κεραίες ====

Παρακάτω, αναφέρουμε μερικά θεωρητικά στοιχεία, κυρίως για τις κεραίες. Κατά πάσα πιθανότητα, οι περισσότεροι θα τα βρουν μάλλον ακαδημαϊκά. Πάντως εμείς τα αναφέρουμε ώστε να γίνει κατανοητό ότι ο τρόπος που δουλεύει η κεραία δεν προκύπτει τυχαία.


=== Μήκος κύματος ===

Ο τύπος για το μήκος κύματος ''λ'' σε σχέση με την συχνότητα ''f'' είναι

  λ = c / f

όπου ''c = 3 * 10<sf>8</sf> m/sec'' η ταχύτητα του φωτός.

Για παράδειγμα:
  * Για συχνότητα **f = 433.92 MHz**: \\ λ = 3 * 10<sf>8</sf> m/sec / 433.92 MHz \\ = 0.6914 m \\ = 69.14 cm
  * Για συχνότητα **f = 868.35 MHz**: \\ λ = 3 * 10<sf>8</sf> m/sec / 868.35 MHz \\ = 0.3455 m \\ = 34.55 cm



=== Συντελεστής βράχυνσης ==

Στα παρακάτω, τα μήκη για τους κλάδους της κεραίας αναφέρονται σε ιδανικό υλικό μετάδοσης της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας (ταχύτητα μετάδοσης ίση με την ταχύτητα του φωτός στο κενό). Στα πραγματικά υλικά όμως, αυτό δεν ισχύει και για αυτό πρέπει να λάβουμε υπ' όψιν τον λεγόμενο ''συντελεστή βράχυνσης'' - γνωστό και σαν ''velocity of propagation'' ή ''velocity factor'' - ο οποίος είναι ένας αριθμός μεταξύ 0 και 1 και εκφράζει το λόγο της ταχύτητας μετάδοσης της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στο συγκεκριμένο υλικό προς την ταχύτητα του φωτός στο κενό. Το ιδανικό υλικό έχει συντελεστή βράχυνσης 1.


=== Κεραία ευθύγραμμο μονόπολο λ/4 ===

Ο λόγος που αυτού του είδους οι κεραίες είναι τόσο διαδεδομένες στους δέκτες τηλεχειρισμού για αυτοματισμούς θυρών είναι ότι είναι απλές και έχουν καλή απόδοση.

Πρόκειται για ευθύγραμμο μονόπολο με μήκος ίσο με το ένα τέταρτο του μήκους κύματος - δηλαδή ''λ/4'' - γνωστή και σαν ''λ/4 whip antenna'', ''quarter wave antenna'' ή ''unipole antenna''. Για παράδειγμα:
  * Για συχνότητα **f = 433.92 MHz**: \\ μήκος κεραίας = λ/4 = 17.28 cm
  * Για συχνότητα **f = 868.35 MHz**: \\ μήκος κεραίας = λ/4 = 8.64 cm

Πρόκειται για το ισοδύναμο μίας κεραίας τύπου ευθύγραμμο δίπολο λ/2 όπου ο ένας κλάδος έχει αφαιρεθεί. Αντί για αυτόν, η ανάκλαση επί του ισοδυναμικού επιπέδου (ground plane), που πρέπει να είναι κάθετο στον εναπομείναντα κλάδο και ικανού μεγέθους, προσομοιώνει τον κλάδο που λείπει.  

{{  :product_categories:controls_wireless:quarter_wavelength_monopole.jpg  |Κεραία ευθύγραμμο μονόπολο λ/4}}

Το ισοδυναμικό επίπεδο, μπορεί να είναι οποιοδήποτε επίπεδο σώμα, κάθετο στον κλάδο της κεραίας, ισοδυναμικό (με μηδενική διαφορά δυναμικού μεταξύ οποιονδήποτε δύο σημείων του), και με ικανό μέγεθος. Η φυσική διάσταση του ισοδυναμικού επιπέδου πρέπει να είναι συμβατή με το μήκος της κεραίας. Στην περίπτωση της συγκεκριμένης κεραίας, το ισοδυναμικό επίπεδο μπορεί να είναι μεταλλικός δίσκος διαμέτρου λ/2, μία μεταλλική πλάκα λ/2 επί λ/2, ή ακόμη και μία σειρά από μεταλλικές ακτίνες μήκους λ/4, με την κεραία πάντα κάθετη στο κέντρο. Στις δικές μας εφαρμογές, συνήθως η ίδια η γη χρησιμοποιείται σαν ισοδυναμικό επίπεδο.

Οι κεραίες αυτού του τύπου θεωρούνται ως μη-κατευθυντικές, ως προς το οριζόντιο επίπεδο. Επιπλέον, έχουν καλά χαρακτηριστικά λήψης και είναι πολύ εύκολες στην κατασκευή. Από την άλλη, απαιτούν ένα σωστό ισοδυναμικό επίπεδο.

Γενικά, η κεραία πρέπει να είναι ευθύγραμμη, να μην έχει μεταλλικές μάζες ή πηγές ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών πλησίον της, να μην βρίσκεται σε σημεία που ευνοούν την εμφάνιση ακυρώσεων (όταν το σήμα παρουσιάζει ανακλάσεις τόσο ισχυρές και με τέτοια διαφορά φάσης που, στη θέση της κεραίας, να το αλλοιώνουν) και να έχει το κατάλληλο ισοδυναμικό επίπεδο. Ο χώρος γύρω από την κεραία, είναι εξίσου σημαντικός με την ίδια την κεραία. Επιπλέον, επειδή τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα εμφανίζουν όχι μόνο ανάκλαση αλλά και διάθλαση, περίθλαση και διάφορα άλλα φαινόμενα κατά την διάδοσή τους, το να μην έχουμε την επιθυμητή συνεργασία πομπού-δέκτη δεν είναι και τόσο απίθανο.

Όταν λοιπόν δεν έχουμε καλή λήψη, ειδικά μάλιστα με την κεραία που είναι ενσωματωμένη στο εσωτερικό ενός μηχανισμού, πρέπει να φροντίσουμε ώστε η κεραία να μετακινηθεί σε άλλη θέση και, εάν είναι ανάγκη, να βρούμε ή να δημιουργήσουμε κατάλληλο ισοδυναμικό επίπεδο. Για τον λόγο αυτό, διατίθενται αυτά που συνήθως ονομάζουμε ''εξωτερικές κεραίες'' - στην πράξη είναι απλά κεραίες που μπορούν να εγκατασταθούν εξωτερικά από τον μηχανισμό και σε απόσταση λίγων μέτρων από αυτόν.


Εφόσον το υλικά της κεραίας δεν είναι ιδανικά (δηλαδή, ο συντελεστής βράχυνσης δεν είναι ίσος με 1) πρέπει να πολλαπλασιάσουμε το θεωρητικό μήκος της κεραίας και τις ελάχιστες διαστάσεις του ισοδυναμικού επιπέδου με τον αντίστοιχο συντελεστή βράχυνσης.

Στην περίπτωση που η κεραία μας είναι ένας απλός αγωγός, συνδεδεμένος άμεσα στον δέκτη τηλεχειρισμού, ο συντελεστής βράχυνσης έχει υψηλή τιμή (περί το 0.95) και τα παραπάνω μεγέθη για το μήκος της κεραίας και τις ελάχιστες διαστάσεις του ισοδυναμικού επιπέδου είναι πολύ κοντά στα πραγματικά. Σε αυτή την περίπτωση το σωστό μήκος μίας εξωτερικής κεραίας στα 433.92 MHz είναι το (ιδανικό) 17.28 cm * 0.95 = 16.41 cm. Όταν όμως η κεραία συνδέεται με τον δέκτη τηλεχειρισμού μέσω ομοαξονικού καλωδίου, υπάρχει αρκετή διαφορά. Ενδεικτικά, τα περισσότερα καλώδια RG-58 έχουν συντελεστή μείωσης 0.66 (πρόκειται για το κοινό thin Ethernet καλώδιο - ένα από τα πλέον διαδεδομένα σε εξωτερικές κεραίες για δέκτες τηλεχειρισμού). Έτσι, το σωστό μήκος μίας εξωτερικής κεραίας στα 433.92 MHz είναι το (ιδανικό) 17.28 cm * 0.66 = 11.40 cm. Αντίστοιχα ισχύουν και για τις ελάχιστες διαστάσεις του ισοδυναμικού επιπέδου.


===== Ορολογία =====



{{page>:product_categories:controls_wireless:term:index}}